اینکوترمز چیست؟

هدف و قلمرو اینکوترمز

هدف از اینکوترمز ارائه مجموعه‌ ای از مقررات بین المللی برای تفسیر متداولترین اصطلاحات مورد استفاده در تجارت خارجی است. و بدین ترتیب از چندگانگی تفسیر این اصطلاحات در کشورهای مختلف پرهیز می شود یا حداقل تا میزان ملاحضه ‌ای کاهش می‌یابد.

اغلب طرفین قرارداد از روشهای تجاری مختلف کشور مقابل بی اطاع هستند. این موضوع می‌تواند موجب سوء تفاهم اختلاف و دعوی حقوقی و اتلاف وقت و پول ناشی از آنها شود. و به منظور رفع چنین مشکلاتی اتاق بازرگانی بین المللی اولین بار در سال ۱۹۳۶ مجموعه‌ای از مقررات بین المللی را برای تفسیر اصطلاحات تجاری منتشر کرد که به «اینکوترمز ۱۹۳۶» موسوم شد. بعداً در سالهای ۱۹۵۳، ۱۹۶۷، ۱۹۷۶، ۱۹۸۰، ۱۹۹۰ و اکنون در سال ۲۰۰۰ به منظور انطباق با روشهای معمول تجارت بین المللی جاری اصلاحات و اضافاتی در آن صورت گرفته است. تاکید می‌شود که قلمرو اینکوترمز به موضوعاتی که مربوط به حقوق و وظایف طرفین قرار داد فروش با توجه به تحویل کالای فروخته شده (به مفهوم «ملموس» آن و نه «ناملموس» مانند نرم افزار رایانه) محدود می‌گردد.

بنظر می رسد که در مورد اینکوترمز دوبار غلط خاص بسیار متدوال است. اول اینکه اغلب اینکوترمز را اصطلاحات مربوط به قرار داد حمل تلقی می‌کنند تا قرار داد فروش. دوم اینکه گاهی به اشتباه تصور می کنند انیکوترمز ناظر بر تمام وظایفی است که طرفین ممکن است مایل باشند آن را در قرار داد فروش بگنجانند.

همانطور که همیشه اتاق بازرگانی بین المللی تاکید کرده است اینکوترمز صرفاً محدود می شود به رابطه بین فروشنده و خریداران تحت قرار داد فروش و آنهم در برخی زمینه‌های کاملاً مشخص.

ضمن اینکه برای صادر کنندگان و وارد کنندگان حائز اهمیت زیاد است که ارتباط علمی بین قرار دادهای مختلف مربوط به فروش بین المللی (کالا) را که در آن علاوه بر قرار داد فروش قرار داد حمل قرار داد بیمه و قرار داد تامین مالی نیز مورد نیاز می باشد مدنظر داشته باشند اینکوترمز فقط مربوط می‌شود به یکی از این قراردادها یعنی قرار داد فروش

معهذا توافق طرفین در مورد استفاده از یک اصطلاح اینکوترمز خاص الزماً بر سایر قراردادها نیز تاثیر می گذارد مثلاً اگر فروشنده ای با قرار داد مبتنی بر شرایط ٍCFR  یا CIF موافقت کند نمی تواند قرار داد را بجز از طریق حمل دریایی از طریق شیوه حمل دیگری اجرا نماید. زیرا که طبق  شرایط مذکور باید بارنامه یا هر سند دریایی دیگری را به خریدار ارائه نماید که در صورت استفاده از روش حمل دیگری تسلیم چنین مدرکی امکانپذیر نیست.

بعلاوه سند حمل قید شده در اعتبار اسنادی الزماً مربوط به وسیله حمل مورد نظر می‌باشد ثانیاً اینکوترمز با برخی از وظایف و تکالیف معین سروکار دارد مانند وظیفه فروشنده در مورد قرار دادن کالا در اختیار خریدار یا تسلیم و تحویل آن جهت حمل یا تحویل در مقصد و همچنین وظایف مربوط به تقسیم خطر (ریسک) بین طرفین در موارد مذکور بعلاوه وظایف دیگری که اینکوترمز به آنها مربوط می‌شود عبارتند از ترخیص کالا برای صدور و ورود بسته بندی کالا وظایف خریدار در مورد تحویل گرفتن کالا همچنین تکلیف اثبات اینکه وظایف مربوط کاملاً انجام شده است می باشد اگر چه اینکوترمز برای اجرای قرار داد فروش فوق العاده مهم می باشد ولی بسیاری از مشکلاتی که ممکن است در قرارداد بوجود آید مانند انتقال مالکیت (کالا) و سایر حقوق مالکیت ناشی از آن و نقص قرار داد و عواقب برائت از مسئولیت در موارد خاص ارتباطی با اینکوترمز ندارد.

باید مذکور شد که هدف این نیست که اینکوترمز جایگزین آن دسته از شرایط قرار داد اعلم از شرایط استاندارد و یا شرایط ناشی از مذکرات که در یک قرارد اد کامل فروش مورد نیاز است بشود بطور کلی اینکوترمز با عواقب ناشی از نقض قرار داد و هر گونه سلب مسئوولیت ناشی از موانع مختلف ربطی ندارد. اینگونه مسائل باید با شرایطی که در قرار داد فروش مقرر می شود و قوانین حاکم حل و فصل گردد.

همیشه ابتدا اینکوترمز در موارد فروش کالا جهت تحویل در محدوده فراملی و در نتیجه شرایط تجارت بین المللی کاربرد داشته است معهذا عملاً در مواردی که اینکوترمز حتی در قراردادهای فروش صرفاً داخلی نیز گنجانده می شود در این صورت بندهای الف ۲ و ب ۲ و همینطور شرایط دیگر ذکر شده در سایر مواد که در ارتباط با صادرات و واردات می‌باشد کاربرد فراوان دارد.

 علت باز نگری اینکوترمز

علت اصلی بازنگری مکرر اینکوترمز نیاز به تطبیق آن با روش معمول تجاری روز می باشد. بدین لحاظ در سال ۱۹۸۰ شرط Carrier   free  (اکنون FCA  ) به منظور انطباق با موارد متعددی که نقطه تحویل کالا در تجارت از طریق حمل دریایی دیگر نقطه موسوم به FOB (یعنی عبور از نرده لبه کشتی) نمی‌باشد، بلکه نقطه تحویل در خشکی است و قبل از بارگیری روی عرشه کشتی یا در محلی که کالا در کانتینر به منظور حمل از طریق دریا یا حمل مرکب بارچینی می شود. در بازنگری اینکوترمز در سال ۱۹۹۰۰ شرایط مربوط به وظایف فروشنده در تهیه مدارک تحویل (کالا) اجازه داده شد. در مواردی که طرفین با ارتباط اکترنیکی موافقت کرده اند، پیام‌های اکترونیکی (EDI) جایگزین اسناد کاغذی می‌شود. لازم به گفتن نیست که مرتباً تلاش می‌شود تا تهیه و ارائه اینکوترمز به نحوی بهبود یابد تا موجب تسهیل در کاربرد عملی آن گردد.

اینکوترمز ۲۰۰۰

در جریان بازنگری اینکوترمز که حدود دو سال بطور انجامید اتاق بازرگانی بین المللی با استعلام و دعوت از طریق کمیته ‌های ملی نظرات و بازتابهای مربوط به پیشنویسها را که توسط طیف بسیار وسیعی از تجار در سراسر دنیا ارائه شده بود جمع آوری کرد. در حقیقت جای سپاسگزاری است که مشاهده می‌شود بازنگری جدید نسبت به بازنگریهای قبلی مورد توجه بیشتری از طرف استفاده کنندگان آن در سراسر دنیا قرار گرفته است. نتیجه این گفتمان اینکوترمز ۲۰۰۰ می‌باشد که در مقایسه با اینکوترمز ۱۹۹۰ تغییراتی یافته است. البته واضح است که اکنون اینکوترمز از مقبولیت جهانی برخوردار است و بنابر این اتاق بازرگانی بین المللی تصمیم گرفته است که این شهرت جهانی را حفظ و به همین لحاظ از انجام تغییرات پرهیز کند. از طرف دیگر اقدامات جدی در جهت اطمینان از اینکه عبارات بکار برده شده در اینکوترمز ۲۰۰۰ بوضوح و دقیقاً منعکس کننده فعالیت تجاری باشد صورت پذیرفته است. مضافاً اینکه تغییرات اساسی در دو زمینه انجام گرفته است.

-     وظایف ترخیص از گمرک و پرداخت حقوق گمرکی در شرایط FAS و DEQ

-     وظایف بارگیری و تخلیه در شراط FCA

تمام تغییرات اعم از اساسی یا رسمی به تحقیقات کامل از استفاده کنندگان از اینکوترمز انجام شده است و بخصوص در خواستها و پرسشهای دریافتی از سال ۱۹۹۰ توسط گروه کارشناسی اینکوترمز که برای ارئه خدمات بیشتر به استفاده کنندگان اینکوترمز تشکیل شده مدنظر قرار گرفته است.

 منظور نمودن اینکوترمز در قرار داد فروش

با توجه به تغییراتی که هر از گاه در اینکوترمز داده می شود این نکته اهمیت دارد که طرفین قراردادی که مایلند اینکوترمز را در قرار داد فروش خود منظور نمایند باید همیشه صراحتاً به نسخه شماره جاری اینکوترمز اشاره نمایند. این موضوع ممکن است بسادگی نادیده گرفته شود مثلاً در موارد که در نمونه‌ های استاندارد قرار داد یا فرمهای سفارش کالا که توسط بازرگانان استفاده می شود به نسخه قبلی اینکوترمز اشاره شده باشد. اشاره نکردن به نسخه جاری ممکن است بعداً در مورد اینکه آیا قصد طرفین منظور نمودن طرفین منظور نمودن نسخه جاری یا نسخه قبلی در قرار داد شان بوده است موجب بروز اختلاف شود. بنابر این بازرگانانی که قصد دارند از اینکوترمز ۲۰۰۰ استفاده کنند باید بوضوح مشخص نمایند که « اینکوترمز ۲۰۰۰ » بر قرارداد آنها حاکم است.

 ساختار اینکوترمز

در سال ۱۹۹۰ برای سهولت درک، مقررات به چهار گروه مختلف پایه تقسیم شدند گروه اول شرایطی که فروشنده براساس آن کالا را در محوطه فعالیت خود به خریدار می‌دهد “E”. گروه دوم شرایطی که فروشنده کالا را در محل تعیین شده توسط خریدار به حمل کننده تحویل می‌دهد“E”. گروه سوم شرایط و اصطلاحاتی که فروشنده قرارداد حمل را بدون قبول ریسک مسئولیت فقدان یا خسارت وارد به کالا یا هزینه‌های اضافه هزینه‌های اضافه که بعد از حمل و ارسال واقع می‌شود منعقد می‌کند “C” و نهایتاً گروه چهارم شرایطی که براساس آن فروشنده کلیه هزینه‌ها و مسئولیت آوردن کالا به مقصد را بعهده دارد